کک نفتی (Petroleum Coke) چیست؟
کک نفتی یا پتکُک (Petroleum Coke) محصول نهایی فرآیند تقطیر و پالایش نفت خام است که در واحد «کُکسازی تأخیری» پالایشگاهها تولید میشود. این ماده جامد سیاهرنگ، عمدتاً از کربن تشکیل شده و دارای مقادیر متفاوتی از گوگرد و فلزات سنگین است.
کک نفتی بسته به نوع نفت خام و شرایط فرآیند پالایش، در کیفیتها و انواع مختلفی تولید میشود و بهعنوان یک منبع انرژی و ماده اولیه در صنایع مختلف از جمله فولاد، آلومینیوم، الکترود گرافیتی و صنایع شیمیایی بهکار میرود.
فرآیند تولید کک نفتی خام
1. تولید در واحد کُکسازی تأخیری (Delayed Coker):
باقیماندههای سنگین برج تقطیر پالایشگاه (Residuum) در راکتورهای حرارتی تا دماهای ۴۸۰ تا ۵۰۰ درجه سانتیگراد گرم میشوند.
2. تشکیل کربن جامد:
در اثر شکستن حرارتی مولکولهای سنگین، بخشی از مواد به بخارهای سبکتر تبدیل شده و بخشی دیگر بهصورت کربن جامد در برجهای کُکسازی تهنشین میشود.
3. تخلیه و خنکسازی:
پس از پر شدن برج، کک نفتی جامد خارج شده، خنک و سپس خرد میشود تا برای مصارف صنعتی آماده گردد.
